Prawo i procedury

W Belgii rozwód można rozstrzygnąć na drodze postępowania sądowego lub polubownie.

1. Rozwód za obopólną zgodą
   (Divorce par consentement mutuel/Echtscheiding met onderlinge toestemming (EOT)

   Jak sama nazwa wskazuje, rozwód polubowny to rozwód za obopólną zgodą. Jest on możliwy pod warunkiem, że obie strony są zgodne co do warunków rozwodu i są w stanie osiągnąć porozumienie w najważniejszych kwestiach dotyczących podziału majątku, opieki nad dziećmi oraz ewentualnych alimentów. Po złożeniu wspólnego wniosku do sądu rodzinnego, rozwód zostaje zatwierdzony, o ile sędzia nie ma zastrzeżeń co do spisanej między małżonkami umowy.
   Procedura trwa minimum 4-6 miesięcy w zależności od obłożenia pracą sądu.
   Rozwód polubowny jest możliwy bez pomocy adwokata, o ile małżonkowie są w stanie sami wypełnić wniosek i umowę przedrozwodową. Może im w tym pomóc mediator lub notariusz, co znacznie obniży koszty procedury rozwodu.
   
   

2. Rozwód na podstawie nieodwracalnego rozkładu pożycia małżeńskiego
   (Divorce pour désunion irrémédiable/Echtscheiding wegens onherstelbare ontwrichting (EOO)
   
   Jeśli jedna ze stron nie zgadza się na rozwód, konieczna będzie pomoc prawnika. Rozwód zostanie wtedy orzeczony na drodze postępowania sądowego na podstawie nieodwracalnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
   Konieczne jest wtedy udowodnienie przed sądem, że małżeństwo nie może być kontynuowane z powodu poważnych i trwałych różnic, co może wymagać przedstawienia dowodów oraz świadków.

Czemu służy mediacja?

Mediator pomaga osiągnąć porozumienie we wszystkich sprawach dotyczących rozwodzących się i ich dzieci oraz spisuje umowę przedrozwodową.

W przeciwieństwie do procesu sądowego, podczas mediacji strony zachowują prawo decydowania o jej wyniku. Mediacja daje poczucie osobistego wpływu na bieg zdarzeń i zapadające decyzje. 

Jeśli małżonkom uda się wspólnie dojść do porozumienia akceptowalnego dla obu stron, zwiększa to również szanse na dotrzymanie wszelkich ustaleń w przyszłości z pożytkiem dla dzieci i dla małżonków.

W zależności od sytuacji pary potrzebują średnio od 4 do 7 spotkań z mediatorem. Koszt jednego spotkania z mediatorem waha się w granicach 120-150 euro.

Niezależnie od tego, czy doszło do interwencji mediatora, czy nie, zatwierdzenie rozwodu leży wyłącznie w gestii sądu rodzinnego. Na zakończenie mediacji małżonkowie muszą podpisać porozumienie podsumowujące warunki rozwodu i uzyskać jego zatwierdzenie przed sędzią.

Lista polskojęzycznych mediatorów rodzinnych akredytowanych w Belgii

Mediacja a przemoc między partnerami

Jednym z warunków mediacji jest jej dobrowolność i równość stron w wypracowaniu wspólnego kompromisu w rozwiązaniu sporu.
W przypadku osoby, która doświadczała przez dłuższy lub krótszy czas jakiejkolwiek formy przemocy, mediacja może się nie sprawdzić.

Osoba, która doznała przemocy, nie będzie potrafiła we właściwy sposób bronić swoich interesów w wypracowywaniu kompromisu kończącego konflikt. Taka osoba może obawiać się drugiej strony, przystawać na narzucane niekorzystne dla niej rozwiązania. Istnieje również ryzyko, że zgodzi się na wiele ustępstw, które są sprzeczne z jej dobrem. Konieczność konfrontacji z byłym partnerem, który stosował przemoc lub być może nadal stosuje pomimo separacji, może mieć również destrukcyjny wpływ na osobę, która doznawała lub nadal doznaje przemocy.

Konwencja stambulska jasno mówi, że w sprawach, w których mamy do czynienia z przemocą wobec kobiet, mediację należy stosować z dużą ostrożnością lub wcale.

Co się dzieje, jeśli nie zawarłam związku małżeńskiego tylko umowę partnerską

Aby rozwiązać umowę partnerską (cohabitation légale/wettelijk samenwonen), należy złożyć pisemne oświadczenie w urzędzie stanu cywilnego w miejscu zamieszkania. Można to zrobić we dwoje lub może to zrobić tylko jeden z konkubentów.
Oświadczenie musi zawierać:

• datę złożenia oświadczenia w urzędzie SC;
• nazwiska, imiona, miejsce i data urodzenia obu stron oraz podpisy obojga lub osoby składającej jednostronne oświadczenie;
• ustalenie miejsca zamieszkania obu stron.
  
  

Koszt rozwiązania umowy partnerskiej w urzędzie SC wynosi obecnie 50 euro.

Jeśli umowę rozwiązuje tylko jeden z konkubentów, druga osoba musi zostać poinformowana o tej decyzji pismem doręczonym przez komornika sądowego.

Koszty komornika (od 150 do 200 euro) pokrywa wówczas strona składająca oświadczenie i rozwiązującą umowę.

Ustalenie opieki nad dziećmi w przypadku rozwiązania umowy partnerskiej

Jeśli w związku były dzieci, podobnie jak w przypadku rozwodu, należy podjąć kroki zabezpieczające przyszłość i dobrobyt dzieci dotyczące:

• sprawowania władzy rodzicielskiej,
• miejsca zamieszkania dzieci,
• ewentualnych alimentów na utrzymanie dziecka,
• oraz kosztów nadzwyczajnych.
  
  

W przypadku braku porozumienia między rodzicami, kwestie te będzie musiał rozstrzygnąć sąd i konieczna będzie asysta adwokata.

Pomoc prawna dla osób o niskich dochodach